Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı İçin Aşağıdaki Linke Tıklayınız.

Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı

9. Sınıf Ders Kitapları için Aşağıdaki Linklere Tıklayınız.

Beslenme İlkeleri ve Hijyen Dersi Kitabı

Temek Yiyecek Üretimi ve Servis Atölyesi Ders Kitabı

A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ 
Yiyecek ve içecek hizmetleri olan otel, restoran, kafeterya, bar, pastane, toplu beslenme kurumları, vb. yerlerde hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun olarak yiyecek ve içeceklerin servise hazır hale getirilip müşteriye sunulduğu hizmet alanıdır. Turizm sektöründeki gelişmelerin yanı sıra, toplumdaki sosyo-kültürel ve ekonomik değişimler; insanların birçoğunun ev dışında hazırlanmış yiyeceklerle beslenmelerine ve yiyecek içecek hizmetleri alanının hızla gelişmesine sebep olmuştur. Yiyecek içecek hizmetlerinin sunulduğu yerlerde besinlerin hazırlanması ve servisinde görevli olan personelin mutfak hijyeni konusunda eğitimli ve bilgili olması hem hizmet verilen yerin kalitesi ve sürekliliği hem de tüketici sağlığının korunması açısından çok önemlidir. Küçük bir ihmal yüzlerce insanın sağlığını bozarak besin zehirlenmelerine yol açabilmektedir. 

Ülkemizde yiyecek içecek hizmetleri alanında faaliyet gösteren pek çok işletme vardır. Kamu ve özel sektörde çalışanlara yemek servisi yapılan mutfakların yanı sıra çeşitli fabrikalar, işyerleri, restoranlar, oteller, barlar, fastfood tüketimi yapılan yerler vb. bunların içinde yer alır. 

Yiyecek içecek hizmetleri hızlı bir gelişim ve değişim göstererek dünyada ve ülkemizde önemli bir istihdam alanı hâline gelmiştir. Bu alanda; rekabet koşullarına ayak uydurabilmek için sektörün istediği yeterlikleri kazanmış, dünya standartlarında hizmet verecek kaliteli insan gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Ulaşım sektöründeki yolcu hareketlerindeki artış ve yolcu hizmetlerinin önem kazanması, hosteslik mesleğinin gelişmesine ve istihdam alanlarının artmasına neden olmuştur. Hostesler seyahat sırasındaki yolcu hizmetlerinin yanı sıra yiyecek içecek hizmetlerini de vermektedirler. Bu ortak yeterlikleri sebebiyle de hosteslik mesleğinin yiyecek içecek hizmetleri alanı içinde yer alması uygun görülmüştür. Yiyecek içecek hizmeti veren yerlerde, her aşamada hijyen ve sanitasyon kurallarının sağlanarak güvenli gıda sunumunun gerçekleştirilmesi ile kaliteli bir hizmetin yapılması halk sağlığı açısından çok önemlidir. 27.05.2004 tarihli Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine dair 5179 Sayılı Kanunla yiyecek içecek hizmetleri veren yerlerin denetim ve kontrolü sağlanmaktadır. 

Beslenme sistemlerinde çok önemli olan HACCP (Hazard Analyzis of Critical Control Points=Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizleri) gıda güvenliğini sağlamayı hedeeyenbir yaklaşımdır. İlk kez 1988 yılında HACCP sistemi yasal boyut kazanarak Avrupa'da önemli mesafeler kat etmiştir. HACCP sistemi tehlikelerin ve kritik kontrol noktalarının belirlenmesi ve bunların takip edilerek kontrol altına alınmasında diğer kontrol 


AMAÇ 
sistemlerine göre daha ucuz bir yoldur. Çünkü bu sistem, önleyici tedbirleri alarak yiyeceklerin satın alınmasından servisine kadar geçen süreç içinde üretimin her aşamasını kontrol altında tutarak problemlerin ortaya çıkmasını önler. Gerek Uluslararası gerekse ulusal düzeyde güvenli, sağlıklı gıdalar ve kaliteli bir hizmet için HACCP yönetim sistemi etkinliğinin kavranması, yetkili kuruluşlar ve tüketicilerin bilinçlenmesi HACCP uygulamalarını yaygınlaştıracaktır. 

B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER 

Ø       Aşçılık 
Ø       Pastacılık 
Ø       Servis elemanlığı(Garson) 
Ø       Barmenlik/Barmaid 
Ø       Hostluk/Hosteslik Bu meslek elemanlarının dışında Sos Aşçısı, Sıcak Yemek Aşçısı, Soğuk Yemek Aşçısı, Kahvaltı Aşçısı Baklavacı, Börekçi, Pizzacı, Muhallebici, Yufkacı, Hamurkar Kasap, Barlar Şe
,Bar Kaptanı, Şarap Servis Elemanı, Tranşör, Kahveci Güzeli, Komi, Bulaşıkçı gibi meslekler bulunmaktadır. Host/Hosteslik meslek dalında da Uçak Hostesi, Yer Hizmetleri Hostesi, Tren Hostesi, Otobüs Hostesi, Fuar/Kongre Hostesi meslekleri yer almaktadır. 

MUTFAK ELEMANI (AŞÇI) 
Tanımı 
Mutfak araç, gereç ve ekipmanlarını kullanarak hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun bir şekilde yiyecek ve içecekleri servise hazır hale getiren nitelikli meslek elemanıdır. 

Görevleri 

Ø       İş organizasyonu yapmak. 
Ø       Hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun çalışma ortamı hazırlamak. 
Ø       Standart yemek tarifesine uygun mönüleri planlamak. 
Ø       Kahvaltıyı servise hazır hale getirmek. 
Ø       Çorba ve sosları servise hazır hale getirmek. 
Ø       Et ve tavuk yemeklerini servise hazır hale getirmek. 
Ø       Su ve deniz ürünleri yemeklerini servise hazır hale getirmek. 
Ø       Kuru baklagil yemeklerini servise hazır hale getirmek. 
Ø       Sebze yemeklerini servise hazır hale getirmek. 
Ø       Salata ve salata soslarını servise hazır hale getirmek. 
Ø       Pilav ve makarnaları servise hazır hale getirmek. 
Ø       Hamur kullanılarak yapılan yemekleri servise hazır hale getirmek. 
Ø       Çeşitli tatlıları ve börekleri servise hazır hale getirmek. 
Ø       Açık büfe yiyeceklerini servise hazır hale getirmek. 
Ø       Hazırlanan ürünlerin duyusal değerlendirilmesini yapmak. 
Ø       Alanındaki araç ve ekipmanları kullanmak ve bakımını yapmak. 
Ø       Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek 

C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER 
Yiyecek İçecek Hizmetleri alanında yer alan meslekleri seçecek kişilerin mesleklerin gerektirdiği niteliklere sahip olması, çalışma hayatındaki başarılarında önemli olacaktır. 

Aşçı olmak isteyenlerin; yiyecek-içeceklerle ilgili konulara ilgi duyan, bedence güçlü ve sağlıklı, tat ve koku alma duyumları gelişmiş, temiz, titiz, dikkatli, sorumluluk sahibi, eli çabuk, hızlı hareket edebilen, bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip, iş güvenliğine dikkat eden, bulaşıcı hastalığı olmayan, mesleki eğitim almış olması gereklidir. 
 
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI 
AŞÇILAR: Mutfaklarda görev yapar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş genel olarak ayakta yapılır. İş başında mesleklerinin gerektirdiği özel kıyafetleri giyerler. Meslek elemanları işverenle, aşçıbaşı, aşçı yardımcıları, komi ve garsonlarla iletişimde bulunurlar. İş genellikle gündüz yapılır. Ancak mönünün hazırlanması, gerekli planlamanın yapılması ve ön hazırlıklar gece çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgeleri için mevsimlik çalışma söz konusu olabilir. 

Çalışma esnasında dikkatli olmadıkları takdirde yanma, kayma, düşme, kesilmeler, elektrik çarpmaları ve hava gazı-doğal gaz zehirlenmeleri gibi kazalarla karşılaşabilirler.   Aşçılar; 
Ø       Konaklama işletmelerinin yiyecek içecek ünitelerinde, 
Ø       Pastanelerde, 
Ø       Özel ve kamu kuruluşlarının (hastane, okul, işyeri, fabrika, ordu vb.)      mutfaklarında, 
Ø       Kafeterya, bar ve restoranlarda, 
Ø       Yemek fabrikalarında, 
Ø       Ulaşım araçlarının yiyecek içecek ünitelerinde vb. yerlerde çalışabilirler. 
  
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI 
Yiyecek ve içecek hizmetleri alanından mezun olanlar, her türlü konaklama ve seyahat işletmelerinde dalları ile ilgili departmanlar da çalışabilirler. Ayrıca fuar/kongre, otobüs/tren, havayollarında ilgili departmanlarında çalışabilirler. Ayrıca mutfağı, pastaneleri olan işletmeler ile her türlü hizmet sektöründe görev alabilirler. 
  

F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI 
Meslek eğitimi, meslek liselerinin Yiyecek İçecek Hizmetleri alanında diploma programında verilmektedir. Lise öğrenimlerini bu alanda tamamlayan öğrenciler, ÖSS'de başarılı oldukları takdirde dört yıllık fakültelerin (lisans) ilgili bölümlerine girebilecekleri gibi, sınavsız geçiş hakkından yararlanarak iki yıllık meslek yüksekokullarına (ön lisans) da devam edebilirler. Meslek yüksekokullarını başarıyla bitirenler, ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında başarılı oldukları takdirde, alanları ile ilgili dört yıllık fakültelerde de öğrenim görebilirler. 

Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır. 

Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır. 

Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Yiyecek-İçecek Hizmetleri alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir. 

Not: Alanla ilgili bilgiler T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü web sitesindeki Meslek Tanıtım Modülü´ nden alınmıştır.